Η Ίδρυση Συλλόγων αποτέλεσε πρωταρχικό μέλημα των ξεριζωμένων από τις χαμένες πατρίδες. Στο κύριο λιμάνι υποδοχής τους, στον Πειραιά, ιδρύθηκαν και οι πρώτοι προσφυγικοί σύλλογοι με σημείο αναφοράς τη καταγωγή. Οι κοινές πολιτισμικές αξίες και η αίσθηση της ασφάλειας που παρείχαν λειτούργησαν ως συνδετικός κρίκος. Κύριοι στόχοι τους η διατήρηση της μνήμης και της ταυτότητας της χαμένης πατρίδας, η διευκόλυνση των επαφών με το Ελληνικό Κράτος, η ομαλή ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό. Ας μην ξεχνάμε ότι αρκετοί από τους πρόσφυγες δε μιλούσαν την ελληνική γλώσσα.

Με όχημα όλες αυτές τις εστίες, κειμήλια, αφηγήσεις και προσωπικά αντικείμενα, οι σύλλογοι καλούνται να αναβιώσουν την κουλτούρα του τόπου που άφησαν πίσω.

Φέρνουν στην ελληνική κοινωνία ένα διαφορετικό τρόπο ζωής : γιορτές (τις Απόκριες τα «τσερκένια», τους χαρταετούς, τους μασκαράδες «κουδουνάτους» κ.α.), θρησκευτικές και λαϊκές δοξασίες, εδέσματα, ήθη και έθιμα, τις μουσικές τους (ρεμπέτικα, συμφωνική μουσική). Στα γράμματα και τις τέχνες δίνεται νέα πνοή καθώς μορφωμένοι Μικρασιάτες διαπρέπουν στην μητέρα Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η Αττική αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς υποδοχής, όμως αρκετοί έφυγαν για άλλες πόλεις και αγροτικές περιοχές της χώρας. Ανάμεσα στους συλλόγους που δημιουργήθηκαν βρίσκονται η Ενωση Σμυρναίων, το Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού Καισαριανής, το Μουσείο Μικρασιατικού Ελληνισμού Φιλιώ Χαϊδεμένου, ο Σύλλογος Μικρασιατών νέες Κυδωνίες, η εταιρεία ιστορικών ερευνών Λυκία κ.α.

Στην Φωκίδα, δημιουργήθηκε ο « Σύλλογος Μικρασιατών Ιτέας η Αγάπη». Στη δημιουργία (1978) του συλλόγου, συνέβαλαν οι Μικρασιάτες της πρώτης και δεύτερης γενιάς, οι οποίοι επιζητούσαν να περισώσουν τις μνήμες των χαμένων πατρίδων, να διατηρήσουν την πολιτισμική κληρονομιά τους και να τη μεταλαμπαδεύσουν στις επόμενες γενιές. Στόχος της επίσης ήταν να υπενθυμίσουν την ουσιαστική συμμετοχή τους στην ανάπτυξη της Ιτέας.

Ο Σύλλογος ξαναζωντάνεψε με δυναμική παρουσία, το 2009, με το όνομα «Σύλλογος Μικρασιατών Ιτέας Νομού Φωκίδας. Παραστάσεις, συνεστιάσεις, εκδρομές, ομιλίες και δράσεις τον καθιστούν σημαντικό σημείο αναφοράς και κύτταρο πολιτισμού της Ιτέας και όχι μόνο. Η τρίτη, τέταρτη και πέμπτη γενιά, περήφανες για την καταγωγή τους, έρχονται έτσι σε δημιουργική επαφή με τον πολιτισμό των προγόνων τους, οι οποίοι μεγαλούργησαν στην Ιωνία και Αιολική γή. Υπόσχεται να «ταξιδεύει» πάντα με το καράβι των ζωντανών αναμνήσεων, και μέσα από τις μουσικές των Αλησμόνητων Πατρίδων, όπως ταξίδεψαν οι ευλογημένοι πρόγονοι τους που ρίζωσαν και άνθησαν σε ένα νέο τόπο.

Ευχετήρια κάρτα του Συλλόγου Μικρασιατών Ιτέας Φωκίδας

Η οδός Αθηνάς στο κέντρο της Αθηνάς, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή 1922, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο

Προσφυγικές οικογένειες εγκατεστημένες στα θεωρεία του Θεάτρου Αθηνών, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών

Κειμήλια, ενδυμασίες και προσωπικά αντικείμενα σημαντικών προσωπικοτήτων – πρωταγωνιστών της Μικρασιατικής Εκστρατείας, Μουσείο Μικρασιατικής Εκστρατείας, Εστία Νέας Σμύρνης

Κειμήλια, ενδυμασίες και προσωπικά αντικείμενα σημαντικών προσωπικοτήτων – πρωταγωνιστών της Μικρασιατικής Εκστρατείας, Μουσείο Μικρασιατικής Εκστρατείας, Εστία Νέας Σμύρνης

Ενδυμασία, Μουσείο Μικρασιατικής Εκστρατείας, Εστία Νέας Σμύρνης

Γυναίκες από προσφυγικό καταυλισμό στο Θησείο, Αθήνα 1922, Αρχείο Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού

Πρόσφυγες, Αττική 1922, φωτογραφικό αρχείο Μουσείου Μπενάκη, φωτογραφία : Nelly’s

Η συγκλονιστική φωτογραφία Μικρασιάτη πρόσφυγα που κρατάει το μωρό του αγκαλιά, Βιβλίο Γιάννη Σκαρπέλου "Εικόνα και Κοινωνία"

Γυμναστικές επιδείξεις ορφανών προσφυγόπουλων, Στύλοι Ολυμπίου Διός, Αθήνα, Library of Cogress

Ο συνοικισμός στην Καισαριανή, βιβλίο «Καισαριανή η φυσιογνωμία μίας πόλης», Σπύρος Τζώκας

Ιτέα, Άποψη του Λιμανιού 1827